ఒక గ్రామంలో ధర్మబుద్ధి అనే మంచి రైతు ఉండేవాడు. ఆయన చాలా కష్టపడి పొలంలో మంచిగా పంటలు పండించేవాడు.
అదే ఊరిలో పాపబుద్ధి అనే ఒక దొంగ ఉండేవాడు. ఆ దొంగ కన్ను ఎప్పుడూ ధర్మబుద్ధి పంటల మీదే ఉండేది. పంటలను దొంగిలించాలని పాపబుద్ధి పథకం వేశాడు.
ధర్మబుద్ధికి కూడా తన పంటను ఎవరో దొంగతనం చేస్తారేమోనని భయం వేసింది. అందుకే, తన పొలాన్ని ఎలా కాపాడుకోవాలా అని ఆలోచించాడు. అతనికి ఒక మంచి ఉపాయం తట్టింది.
ఒక రాత్రి, ధర్మబుద్ధి తన పొలం మధ్యలో నిలబడి, గట్టిగా అరుస్తూ మాట్లాడటం మొదలుపెట్టాడు. దొంగ పాపబుద్ధి దగ్గరలోని పొదల్లో దాక్కుని అందంతా వింటున్నాడు.
ధర్మబుద్ధి ఇలా అన్నాడు: “ఆహా! నా పంట ఎంత బాగుందో! ఈరోజు ఇక్కడే పడుకుంటాను. కానీ నాకు ఒక భయం. విశ్వాసఘాతకుడు అనే పేరున్న ఒక పెద్ద దొంగ మన ఊళ్లో ఉన్నాడట. అతడిని పట్టుకోవడానికి నేను ఒక మంచి ఎలుకను తెచ్చాను. ఆ ఎలుక ఎప్పుడు నిద్రిస్తుందో తెలియదు, కానీ దొంగను చూస్తే చాలు, వెంటనే పట్టుకుని ఇక్కడే నిలబెడుతుంది!”
పొదల్లో దాక్కున్న దొంగ పాపబుద్ధి, ఆ మాటలు విని ఆశ్చర్యపోయాడు. “విశ్వాసఘాతకుడా? ఆ పేరు నాది కాదు. కానీ ఈ ఎలుక గురించి వింతగా ఉంది. నిజంగానే నన్ను పట్టుకుంటుందేమో, అందరి ముందు అవమాన పడతానేమో!” అని భయపడ్డాడు. ఆ రాత్రికి దొంగతనం చేయకుండానే పారిపోయాడు.
మరుసటి రోజు కూడా ధర్మబుద్ధి అదే విధంగా గట్టిగా అరుస్తూ, “ఈ ఎలుకను నమ్మొచ్చు! నిన్న దొంగ భయపడి పారిపోయాడు. ఈరోజు పారిపోడు. ఈరోజు ఆ ఎలుక పక్కాగా దొంగను పట్టుకుంటుంది!” అని అన్నాడు.
దొంగ ఆ ఎలుక గురించి తలుచుకుని చాలా భయపడ్డాడు. “ఈ రైతు చాలా తెలివైనవాడు. ఆ తెలియని ఎలుకతో పెట్టుకోవడం ఎందుకు” అనుకుని, ఆ పొలాన్ని వదిలి చాలా దూరం వెళ్లిపోయాడు.
ఈ విధంగా, రైతు ధర్మబుద్ధి ఏ ఆయుధం వాడకుండా, ఎవరి సాయం తీసుకోకుండా, తన తెలివైన మాటలతో తన పంటలన్నిటినీ కాపాడుకున్నాడు.